این نوع موریانه در تمام مناطق خرماخیز کشور وجود دارد و کلنی موریانه نخل اغلب در عمق ۴۰ تا ۵۰ سانتی متری خاک ساخته می شود . این عمق در رابطه با رطوبت خاک میباشد. در مناطق خشک موریانه ها برای فرار از کمبود رطوبت خاک لانه های خود را در مجاورت ریشه نخلها می سازند.و بیشتر به درختان ضعیف خرما حمله می کند و به ریشه ، تنه ، ساقه ، دمبرگ ها و خوشه های خرما آسیب می زند و در ابتدا تنه و ساقه را سوراخ می کند و دالان هایی در جهت طول و پهنای ساقه و تنه می سازد و روز به روز گسترش می دهد که طول این دالان ها تا 90 و پهنای 20 و عمق سوراخ تا 18 سانتی متر می رسد. موریانه نخل از نظر رژیم غذایی به چوب های خشک قناعت نکرده و به بافت های زنده تنه گیاهان مختلف و آوند ها حمله می کنند و از شیره نباتی که در اثر قطع آوند ها بیرون می ریزد می خورند و باعث می شوند شیره نباتی در درختان کاهش یابد و نخل ها خشک شوند.
موریانه های نخل دارای مشخصاتی است که به وسیله آن می توانید آنها را شناسایی کنید:
تشخیص این گونه از موریانه های مشابه از روی تزیینات روی سر و دندانه های آرواره بالا در حشرات نر و خصوصیات میکرومرفولژیک دیگر صورت میگیرد.
موریانه نر
بالدار بالهای شفافی دارد و به رنگ آجری رنگ پریده می باشد که طول بدن آن با بالهای باز 8/5 میلیمتر می باشد و پاها و شکم موداری دارد رگبالهای اصلی به رنگ زرد و رگبالهای فرعی کمرنگ می باشند.
موریانه های ماده
عرض بدن در موریانه های ماده با بالهای باز 10 و طول بدن 8 میلیمتر می باشد و موریانه های بالدار نر و ماده غالبا در ماههای بهار پاییز که درجه حرارت ملایم است از لانه خارج می شوند و پس از پرواز جفت گیری لانه سازی می کنند و کلنی جدید تشکیل می دهند.ماده ها پس از پرواز جفتگیری بالهای خود را از دست می دهند اما شکم آنها بزرگتر می شود .
موریانه سرباز
طول بدن موریانه سرباز 4 تا 5 میلیمتر می باشد و به رنگ زرد آجری یا زرد آهنی است . و عمر موریانه سرباز 3 تا 4 سال است.
موریانه کارگر
رنگ بدن موریانه های کارگر کرم و سرشان آجری می باشد و طول بدن آنها 3 میلیمتر می باشد.بی بال و نازا هستند و وظیفه آنها تهیه غذا ، ساختن لانه و کانال و پرستاری از موریانه های موسس می باشد. و عمر موریانه کارگر 3 تا 4 سال است.
موریانه نخل دو بار در سال بیرون می آید یکبار در فروردین و اردیبهشت ماه که دمای هوا در روز 20 تا 25 درجه سانتی گراد است و بار دیگر در شهریور و مهر می باشد
موریانه های بالدار به صورت دسته جمعی در روزهای بارانی و ابری که هوا شرجی است خارج می شوند .
موریانه های کارگر قبل از خروج در چند نقطه از لانه سوراخ ایجاد می کنند.
در تخم ریزی های اولیه تنها کارگرها و در تخم ریزی های بعدی هم کارگر ، سرباز و بالدار ظاهر می شوند.
مبارزه موثر با موریانه خرما
- در مبارزه در طبیعت این حشرات توسط پرندگان مورچگان و پداتور های دیگر مورد حمله قرار می گیرند.و انواع مورچه ها به خصوص مورچه های اسبی به داخل کانالهای موریانه ها راه یافته و آنها را شکار می کنند و بسیاری از این حملات توسط موریانه های سرباز دفع می شوند.
- در مبارزه مصنوعی علیه این آفت کاشتن پاجوشهای سالم و قوی و تقویت نخل ها با دادن کودهای حیوانی و شیمیایی پتاسه ، ازته و فسفاته و انجام عملیات زارعی مناسب که موجب می شود نخلها سالم و شاداب باقی بمانند از شدت خسارت این آفت کم می کند.
- انجام عملیات شخم در بهار و پاییز و بیل زدن خاک اطراف تنه نخل ها به تقویت نخلها و جمع آوری علف های هرز و مواد خشک نخلستان ها و سوزاندن آنها و هرس به موقع دمبرگ ها ، آبیاری منظم به بر هم زدن محیط زندگی موریانه ها کمک می کند.
- با خراب کردن لانه موریانه ها می توان از خسارت آن جلوگیری کرد.
- سمپاشی درختان با استفاده از سموم مانند دیازینون و دیلدرین در پاییز و زمستان توسط متخصصین سمپاشی و استفاده از ترکیبات تنظیم کننده رشد حشرات (IGR) و ضدعفونی زمینهای نخلستان با سموم کلره هر 3 تا 4 سال یکبار.
